Elke dag krijgen duizenden mannen en vrouwen te horen dat ze kanker hebben. Elke dag begint voor die mannen en vrouwen de behandeling die vaak maanden duurt. Elke dag wordt er geworsteld met bijwerkingen en complicaties van die behandelingen. Maar er wordt natuurlijk ook geworsteld met angst: angst voor wat er gaat komen, angst voor het leven na de behandeling, angst voor dat de kanker terugkomt.

En dan is opeens de behandeling afgerond: de laatste chemokuur is achter de rug, de laatste bestralingssessie is geweest of je bent uit het ziekenhuis ontslagen om thuis op te knappen van de operatie en wordt geacht om het ‘gewone leven’ weer op te pakken.

Als gynaecoloog-oncoloog weet ik als geen ander wat de impact op de lange termijn is van de behandelingen die we patiënten aandoen. Van chemotherapie weten we, dat als het haar weer terug is, de impact op conditie en cognitie nog lang niet voorbij is om maar te zwijgen over de neuropathie. Evenzo heeft de bestraling blijvende effecten op de blaas, de darm, de vulva en de vagina. Tot slot snapt iedereen dat de schade aan de lymfebanen, zenuwen en andere omliggende organen als gevolg van de operatie en die ontstaan, net als de littekens en het lymfoedeem, ook zullen blijven bestaan.

Elke week zie ik in mijn spreekkamer dat de gevolgen van al die blijvende effecten enorme impact hebben op seksualiteit. En dat is ook logisch: bij de seks komt immers álles samen. Niet alleen fysiek functioneren maar ook (vooral?) emotioneel en psychisch functioneren spelen alle 3 hun eigen cruciale rol bij seksualiteit. Een patiënt beschreef het laatst heel beeldend: “Niet alleen ben ik een heel ander mens, ik heb ook een heel ander lichaam sinds de behandeling. Dus moet ik mijn seksualiteit en hoe ik van seks kan genieten weer helemaal opnieuw ontdekken. Bijna net zoals toen ik in mijn leven voor de kanker mezelf en mijn lichaam heb moeten leren kennen toen ik met seks begon.”

Gelukkig hoeven patiënten en hun partners het niet allemaal zelf te ontdekken: overal zijn experts voor de begeleiding en behandeling van de lange termijn effecten. Soms gericht op een heel specifiek issue maar vaak ook worden de verschillende aspecten tegelijk of samen aangepakt. Dat het écht werkt hebben we recent aangetoond in een grote studie bij vrouwen met baarmoederhalskanker (Suvaal et al Br J Cancer 2024). Vraag ernaar bij je behandelaar!

‘Behandeling geslaagd, seksualiteit overleden’ kan toch niet de bedoeling zijn!

Cor de Kroon